با آمدن فصل تابستان، کم کم باید برای اوقات فراغت بچه‌ها برنامه ریزی کرد، ولی متاسفانه شیوع کرونا، اوقات فراغت بچه‌ها در تابستان را هدف قرار داده است و خانواده‌ها را مجبور کرده تا بچه‌ها را در خانه سرگرم کنند، اما این مسئله باعث شده تا خانواده‌ها با چالش‌هایی از جمله وابستگی بچه‌ها به گوشی تلفن همراه و تلویزیون مواجه شوند.

با آمدن فصل تابستان، کم کم باید برای اوقات فراغت بچه‌ها برنامه ریزی کرد، ولی متاسفانه شیوع کرونا، اوقات فراغت بچه‌ها در تابستان را هدف قرار داده است و خانواده‌ها را مجبور کرده تا بچه‌ها را در خانه سرگرم کنند، اما این مسئله باعث شده تا خانواده‌ها با چالش‌هایی ازجمله وابستگی بچه‌ها به گوشی تلفن همراه و تلویزیون مواجه شوند. مانند این مادر محترم که به این چالش جدی در زندگی خود مواجه شده است. او می‌گوید: "پسر 7 ساله‌ام به شدت به گوشی و تلویزیون وابسته شده است.

گاها با من رفتارهای پرخاشگرانه انجام می‌دهد و من بخاطر این رفتارهایش او را می‌زنم. باتوجه به اینکه در روستا زندگی می‌کنیم، انتظار می‌رود که بچه‌ها بیشتر فعالیت بدنی داشته باشند، ولی بچه‌ام به شدت تنبل و ضعیف است و اهل فعالیت و همکاری نیست. نمی‌دانم چکار کنم تا از این وابستگی خارج شود و اهل فعالیت و کار شود؟"

بی شک تربیت درست بچه‌ها به ویژه با شیوع کرونا و ماندن بچه‌ها در خانه تبدیل به یک دغدغه و نگرانی فراگیر برای اکثر مادران شده است. از این رو سرگرم کردن بچه‌ها به گوشی همراه و تلویزیون تبدیل به امری اجتناب ناپذیر شده است، ولی قطعاً استفاده آزاد و بدون محدودیت در این زمینه به صورت طولانی مدت باخود تبعاتی از جمله پرخاشگری، رفتارهای عصبی، بی حوصلگی و تنبلی را در بچه‌ها پدید می‌آورد. همچنانکه این نوع رفتارها را در این کودک 7 ساله نیز مشاهده می‌کنیم.

از این رو لازم است در قدم اول برای استفاده از گوشی و تلویزیون توسط کودکان، قانونمندی صورت بگیرید تا جلوی تبعات منفی استفاده از این ابزارها گرفته شود. از این رو می‌بایست خانواده‌ها برای استفاده کودکان از گوشی و تلویزیون قانون وضع کنند بدین صورت که مثلاً استفاده از گوشی در روز تنها به مدت یکساعت و استفاده از تلویزیون نیز به مدت دو ساعت امکان داشته باشد و بقیه ساعات روز برای کودک برنامه جایگزین داشت. البته بهتر است بین استفاده از گوشی و تلویزیون فاصله باشد، نه اینکه پشت سر هم قرار داده شود.

اما برای سایر ساعات روز هم لازم است برای بچه‌ها برنامه ریزی مناسب داشت؛ چراکه وقتی کودک از چیزی منع یا محدود می‌شود، لازم است یک جایگزین مناسب و جذابی برای او درنظر گرفت! این جایگزین می‌تواند با توجه به شرایط و امکانات موجود محل زندگی و با رعایت الزامات بهداشتی، ثبت نام کودکان در کلاس‌های مورد علاقه ورزشی، آموزشی و مهارتی باشد. شرکت بچه‌ها در کلاس‌های ورزشی و مهارتی اگر همراه با تغذیه مناسب باشد، علاوه بر تخلیه هیجانی می‌تواند به چست و چابکی و مهارت یابی بدنی و فیزیکی کودکان منجر ‌شود.

در کنار آن، لازم است زمانی را هم برای ارتباط و معاشرت کودکان با همسن و سالان خود قرار داد. معمولاً بچه‌ها بسیاری از امور تربیتی، مهارتی و آموزشی را از طریق مشاهده و تقلید از همسن و سالان خود و ارتباط و معاشرت یاد می‌گیرند. لذا خانواده‌ها با انتخاب دوستان خوب برای کودک خود از میان هم محله‌ای‌ها، همسایه‌ها و دوست و اقوام خود، نیاز کودک به همبازی و همسن و سالان را می‌توانند پاسخگویی کنند.

همچنین نباید از دادن مسئولیت و مشغولیت ایجاد کردن برای کودک در خانه غافل شد! از این رو خانواده‌ها می‌توانند از طریق تشویق کلامی و غیرکلامی مانند توجه کردن، لبخند زدن، جایزه دادن و مانند آن، کودک را به انجام کار، همکاری و مسئولیت پذیری وادار نمایند؛ مثلاً در قبال جمع آوری وسایل کودک می‌توان به او پیشنهاد بازی با او را داد یا برای او شربت گوارا یا خوراکی خوشمزه تهیه کرد یا چیزی که مورد علاقه کودک است را برایش فراهم نمود. این تشویق‌ها و توجه نشان دادن‌ها باعث انگیزه سازی کودک برای فعالیت و همکاری در خانه می شود.

طبیعتاً ممکن است اوایل برای اجرای قانون، کودک با خانواده همکاری لازم را نداشته باشد، ولی قاطعیت والدین در این زمینه می‌تواند فصل الخطابی برای اجرای آن باشد، به شرطی که نسبت به برنامه جایگزین مناسب و جذاب برای کودک غافل نشد. ضمنا خشونت و استفاده از تنبیه بدنی در برابر بدرفتاری‌های کودک یکی از عوامل تخریب شخصیت است و آسیب روحی جدی به کودک وارد می‌شود. در دین اسلام به این مهم توجه جدی شده است؛ چنانکه شخصی می‌گوید از دست فرزندم خدمت موسی بن جعفر (علیه السلام) شکایت کردم، امام فرمود: «او را کتک نزن، با او قهر کن، ولی قهرت را خیلی ادامه نده.»[1]

در واقع، این روایت بیانگر آن است که اگر تنبیه برای تربیت کودک انجام می‌گیرد، بهتر آن است که این تنبیه، هرگز تنبیه بدنی و فیزیکی نباشد، بلکه از عواطف کودک استفاده شود؛ زیرا تنبیه بدنی، زمینه‌ساز مشکلات روحی و عاطفی جدی؛ همچون سرخوردگی و تخریب شخصیت کودکان می‌شود، ولی زماني كه از کودک دوری شود، او خود به مرور متوجه اشتباه خود می‌شود. البته این دوری نباید طولانی هم شود؛ چون ممکن است از یک سو روی عواطف کودک اثر عمیق بگذارد و زمینه‌ساز مشکلات روحی شود و از سوی دیگر، بر اثر طولانی شدن قهر از تأثیر این ابزار تربیتی کاسته شود. بنابراین، امام پس از دستور دادن به قهر، بی‌درنگ سفارش می‌کند که این فاصله گرفتن والدین، ادامه نیابد!

___________________________________

پی‌نوشت‌ها:

[1]. بحارالانوار، ج 101، ص 99.

منبع: سایت اندیشه برتر

این خبر فاقد نظر می باشد

...در حال ثبت نظر