یکی از لوازم مورد نیاز برای رسیدن به سعادت و خوشبختی، شناخت نسبت به دشمنان داخلی و خارجی است.

همه ما در زندگی خود اهدافی داریم که برای رسیدن به آن‌ها معمولا تمامی تلاش و سعی خود را بکار می‌بندیم. این اهداف می‌تواند در راستای سعادت و خوشبختی فرد برای رسیدن به کمال باشد. در این راه، نیازمند لوازم و ابزاری هستیم که یکی از مهم ترین این ابزار، دشمن شناسی است.

شناخت دشمن، یک قدم مثبت در جهت مقابله با آن
زمانی که ما دشمن خود را بشناسیم راحت تر می‌توانیم با آن مقابله کنیم. دشمن می‌تواند داخلی یا خارجی، آشکار یا پنهان، مقابل و یا در پشت سرمان باشد. اگر نسبت به دشمن و موقعیت و راه‌های نفوذ آن احاطه کامل داشته باشیم بهتر و مطمئن‌تر می‌توانیم خود را از آسیب حفظ کنیم. دشمن خیلی زیرک و کاربلدی که اتفاقا قسم بر گمراهی ما خورده است شیطان رجیم است چنان‌که قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ؛ [1] (شیطان) گفت: به عزّتت سوگند، همه آنان را گمراه خواهم کرد.» خدواند متعال نسبت به کینه این دشمن قسم خورده هشدار داده و فرموده است: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ؛ [2] اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان را مپرستيد زيرا وى دشمن آشكار شماست.» ما در اینجا بر آن هستیم که علت خلق این دشمن و راه نفوذ او را در کلام گهربار امام رضا علیه السلام بررسی کنیم.

علت تسلط شیطان بر انسان
یکی از سوالاتی که ممکن است به ذهن ما بیاید این است که چرا خداوند شیطان را آفرید که ما را گمراه کند؟ در جواب این سوال می‌توان گفت شیطان تسلط کامل بر انسان ندارد و آدمی با اختیار و با اراده خودش رفتار می‌کند و شیطان خودش را شریک انسان در گناه نمی داند بلکه به عنوان یک وسوسه کننده و پیشنهاد دهنده می‌داند و این انسان ها هستند که راه خیر و خوبی را رها کرده و به پیشنهاد او پاسخ و لبیک می‌گویند. در واقع وسوسه ها و پیشنهادهای شیطان یک معیار برای سنجش معرفت و شناخت خودمان است که متوجه شویم چقدر در راه حق و سعادت استوار هستیم و به چه میزان از این دشمن قسم خورده فریب می‌خوریم. امام رضا علیه السلام در ذیل آیه هفت سوره مبارکه هود که قرآن کریم می‌فرماید: «لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا؛ [3] تا شما را بيازمايد كه كدام‌يك نيكوكارتريد!»، فرمودند: «إنّهُ عَزَّ و جلَّ خَلَقَ خَلقَهُ لِيَبلُوَهُم بتَكليفِ طاعَتِهِ و عِبادَتِهِ لا على سبيلِ الامتِحانِ و التَّجرِبَةِ لأنّهُ لَم يَزَلْ عَليما بِكُلِّ شَيءٍ؛ [4] خداوند عزّ و جلّ، خَلق خود را آفريد  تا با گذاشتن تكليف طاعت و عبادت خويش بر دوش آنان ايشان را بيازمايد، نه آن كه بخواهد [ براى آگاهىِ خود ] امتحان و تجربه كند؛ چه او همواره از همه چيز آگاه بوده است.»

هشدار امام رضا علیه السلام نسبت به راه‌های نفوذ دشمن
ما باید در مقابل دشمنان دژ محکمی داشته باشیم که راه اصلی نفوذ آنان را بر خود ببندیم و این امر مهم نیازمند شناخت راه‌های نفوذ دشمن است. یکی از مهم ترین روش های نفوذ و تسلط شیطان که خدواند متعال هم نسبت به آن هشدار داده است گام‌های شیطانی است که انسان را به فحشاء و منکر می‌کشاند همان‌گونه که قرآن کریم می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَ مَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ؛ [5] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از گامهای شیطان پیروی نکنید! هر کس پیرو شیطان شود (گمراهش می‌سازد، زیرا) او به فحشا و منکر فرمان می‌دهد.»
گامهای نفوذ دشمن به صورت تدریجی می‌باشد و معمولا از کم شروع و به زیاد ختم می‌شود در زندگی روزمره ما هم همین گونه بوده است معمولا افرادی که دچار لغزش و خطا در زمینه فردی و اجتماعی شده‌اند می‌گویند نحوه گمراهی و تباه شدن ما از یک پیشنهاد کوچک از طرف یک آشنا یا غریبه و به صورت تدریجی شروع شده است. پس باید مراقب گناهان و اعمال کم نیز باشیم که همین‌ها شاید زمینه ساز گمراهی بزرگی شوند. امام رضا علیه السلام در این زمینه می‌فرمایند: «الصَّغَائِرُ مِنَ الذُّنُوبِ طُرُقٌ إِلَى الْكَبَائِرِ وَ مَنْ لَمْ يَخَفِ اللَّهَ فِي الْقَلِيلِ لَمْ تَخَفهُ (يَخَفْهُ) فِي الْكَثِيرِ؛ [6] گناهان صغيره راه هایی به سوی ارتكاب گناه كبيره‌اند، هر كس در گناه كوچك از خدا نترسد در گناهان بزرگ هم از خدا نخواهد ترسيد.» بنابراین باید مواظب گامهای تدریجی و راه‌های نفوذ دشمن باشیم حالا فرقی نمی‌کند این دشمن خارجی یا داخلی، انسانی یا شیطانی باشد. پس با راه رفتن در مسیر انجام یک گناه کوچک راه نفوذ شیطان را بر خود باز نکنیم.

___________________________________

پی‌نوشت‌ها:

[1] سوره ص، آیه 82.
[2] سوره یاسین، آیه 60.
[3] سوره هودف آیه 7.
[4] بحارالانوار، ج 5، ص 80، ح 4.
[5] سوره نور، آیه 21.
[6] عيون أخبار الرضا عليه السلام،  ج 2، ص 180.

منبع: سایت اندیشه برتر

این خبر فاقد نظر می باشد

...در حال ثبت نظر